Meeting documents

CYNGOR YMGYNGHOROL SEFYDLOG AR ADDYSG GREFYDDOL (CYSAG)

  Cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 9 Hydref, 2006

2.6.1     Cyfeiriodd y Swyddog Addysg (Uwchradd) at y bwrsariaeth oedd yn cael ei gynnig gan      y  Jerusalem Trust i athrawon Addysg Grefyddol mewn ysgolion uwchradd nad ydynt           yn ysgolion eglwysig i brynu adnoddau i addysgu Cristnogaeth, a rhoddod wybod i’r           Cysag bod Ysgol Uwchradd Caergybi wedi gwneud cais am gyllid yn y cyswllt hwn.           Dywedodd Mrs Heledd Hearn ei bod hithau hefyd wedi gwneud cais ar ran Ysgol                Uwchradd Bodedern ac fel rhan o’r cais bu raid rhestru’r arteffactau a’r llyfrau a’r                adnoddau a ddefnyddir gan yr ysgol.

2.6.2     Penderfynwyd cywiro’r cyfeirad at Wales Movement for Religious Education yn           fersiwn Saesneg y cofnodion i ddarllen, Religious Education Movement,                Wales.

     Dygodd Ymgynghorydd y Dyniaethau sylw at y cynnydd ym mhoblogrwydd y cwrs byr a nododd ei fod yn apelio yn arbennig am ei fod yn cyfeirio at faterion cyfoes sy’n destun trafodaeth megis erthylu ac ewthanasia a’u tebyg.Yn genedlaethol, mae myfyrwyr wedi ymddiddori’n gynyddol ynddo.

     Byddai’n ddiddorol cael cyfle yn y dyfodol i edrych ar y math o werslyfrau sydd ar gael i bobl ifanc yn eu harddegau.

     Gwnaeth yr aelodau’r sylw bod y canlyniadau yn adlewyrchiad o ymroddiad athrawon i ddenu pobl ifanc i ddilyn y pwnc a’i fod yn galonogol iawn ei fod yn parhau yn boblogaidd.

     Penderfynwyd derbyn yr adroddiad ynglyn â safonau cyrhaeddiad yn yr arholiadau allanol yn ystod yr Haf, 2006, gan nodi’r cynnwys a chan ddiolch i Ymgynghorydd y Dyniaethau am y wybodaeth.

     Adroddodd Ymgynghorydd y Dyniaethau ar ddau fater o dan y pennawd uchod sef yng nghyswllt y prosiect ôl-16 y crybwyllwyd ef yn gynharach, i roddi gwybod i aelodau bod deunyddiau ar gyfer y

     cwrs statudol Addysg Grefyddol wedi cael eu cynhyrchu gyda’r nod penodol o ysbarduno trafodaeth ymysg disgyblion a rhoi ffocws ar faterion cyfoes. Yn ail, dymunai gydnabod cyfraniad Mr Paul Matthews Jones, y cyn Athro Ymgynghorol Addysg Grefyddol i weithgaredd ysgolion yn y maes ac i’w datblygiad, a hefyd i ddiolch iddo am y gefnogaeth a roddasai iddi hi yn ei swydd fel Ymgynghorydd trwy gydol y cyfnod.

     Holwyd ynglyn â swyddogaeth Cynnal mewn perthynas ag Addysg Grefyddol ac yng nghyd-destun cael gwerth am arian.Gofynnwyd am y trefniadau oedd yn bodoli cyn sefydlu’r cwmni.

     Eglurodd Ymgynghorydd y Dyniaethau bod ei swydd hi gyda Cynnal yn cwmpasu Daearyddiaeth, Hanes ac Addysg Grefyddol a’i bod yn derbyn cefnogaeth yn y maes Addysg Grefyddol gan Athro/awes Ymgynghorol ar secondiad. Cynhwysa gyfrifoldebau Cynnal drefnu cyrsiau  hyfforddiant i athrawon naill ai trwy eu rhedeg yn fewnol neu trwy brynu darpariaeth i mewn, ymweld ag ysgolion i’w cynorthwyo gyda gwaith cynllunio a mapio pynciau, arsylwi ar wersi mewn ysgolion ynghyd â’u cefnogi gydag hunan arfarnu. Yn ei swydd fel Ymgynghorydd y Dyniaethau mynychai gyfarfodydd Cymdeithas CYSAGau Cymru ynghyd â chyfarfodydd gydag ymgynghorwyr Addysg Grefyddol eraill i bwrpas ymgymryd â gwaith datblygol.

     Nododd y Swyddog Addysg (Uwchradd) nad oes gan  nifer o siroedd ddarpariaeth gefnogol fel un Cynnal; cyn sefydlu Cynnal roedd yna ymgynghorwyr yn y ddwy sir o dan Gyngor Gwynedd ac fe ddaeth Cynnal i fodolaeth i warchod y gwasanaeth ymgynghorol sydd yn arbennig o werthfawr yn enwedig mewn awdurdod addysg gymharol fychan ei faint fel Môn.

     Diolchwyd i Ymgynghorydd y Dyniaethau am amlinellu swyddogaethau Cynnal ac roedd yna gydnabod gwerth cyffredinol y gefnogaeth a’r gwasanaeth a ddarperir gan Cynnal yn arbennig yng nghyd-destun ysgolion llai.

     Cyflwynwyd - Cofndion cyfarfod Cymdeithas CYSAGau Cymru a gynhaliwyd  yng Nghaernarfon ar 23 Mehefin, 2006 ynghyd â’r Cyfarfod Blynyddol a gynhaliwyd yn Nghanolfan Fusnes Conwy, Cyffordd Llandudno ar 22 Mehefin, 2006.

     Bu i’r Cadeirydd gyfeirio at y croeso gwresog a gafwyd gan Gadeirydd Cyngor Gwynedd ar achlysur cynnal cyfarfod y Gymdeithas yng Nghaernarfon ac at ei gyflwyniad brwdfrydig ynglyn ag   Addysg Grefyddol, ei berthnasedd a’i le yn y byd cyfoes. Er gwybodaeth i aelodau, nododd bod Is-Gadeirydd y CYSAG, sef Mr Rheinallt Thomas wedi’i ethol i wasanaethu ar Bwyllgor Gwaith y Gymdeithas am dair blynedd o 2006 i 2009.

     Penderfynwyd nodi cofnodion cyfarfod Cymdeithas CYSAGau Cymru a gynhaliwyd yng Nghaernarfon  ar 23 Mehefin, a chofnodion y Cyfarfod Blynyddol a gynhaliwyd yng Nghyffordd Llandudno ar 22 Mehefin.

     Cyflwynwyd - Gwybodaeth o dan Adran 10, Deddf Arolygu Ysgolion 1996 am y rhannau perthnasol hynny o adroddiadau arolwg yng nghyswllt Ysgol Gynradd Llanddona, Ysgol Gymuned y Ffridd, Gwalchmai, Ysgol Gynradd Penysarn, Amlwch, Ysgol Gynradd Brynsiencyn, Llanfairpwll, Ysgol Gymuned Pentraeth, Ysgol Gymuned y Fali, Caergybi ac Ysgol Uwchradd Caergybi.

     Adroddodd Ymgynghorydd y Dyniaethau bod datblygiad moesol, diwylliannol ac ysbrydol disgyblion o dan y drefn arolygu newydd yn cael ei drafod o dan Gwestiwn Allweddol 3, sef cwestiwn sydd yn ymwneud â phrofiadau dysgu a pha mor dda mae’r rhain yn cwrdd ag anghenion a diddordebau dysgwyr a’r gymuned ehangach. Dengys y detholiad o adroddiadau mewn perthynas â’r ysgolion a nodir uchod fod 2 ysgol wedi derbyn Gradd 1 o dan y maen prawf hwn, sy’n dynodi bod y ddarpariaeth yn dda gyda nodweddion rhagorol, bod 3 ysgol wedi derbyn gradd 2 sy’n dynodi bod yna nodweddion da a dim diffygion pwysig a bod 1 ysgol wedi derbyn Gradd 3 sy’n dynodi bod y nodweddion da yn gorbwyso diffygion. Mae’r arolygwyr wedi sylwi ar ymarferion da mewn sawl ysgol o ran bod y disgyblion yn cael profiadau eang sydd yn hyrwyddo eu datblygiad ysbrydol, moesol, cymdeithasol a diwylliannol, a bod yna gynnal cyfnodau myfyrio ac amser cylch. Yng nghyswllt Addysg Grefyddol y pwnc, cafodd 4 ysgol Radd 2 yn CA1,  cafodd 1 ysgol Radd 1 yn CA2, cafodd 2 ysgol Radd 2 yn CA2, ac fe gafodd 1 ysgol Radd 3 yn CA2. Yn y gorffennol bu yna sylwadau i’r perwyl nad yw disgyblion yn gallu ymdrin â chrefyddau eraill nac â chwestiynau mawr - awgryma’r adroddiadau arolwg diweddaraf bod y sefyllfa hon wedi gwella a bod gan ddisgyblion ymwybyddiaeth dda am straeon Beiblaidd ac am wyliau Cristnogol ac addoldai lleol. Mae ganddynt hefyd ymwybyddiaeth dda o grefyddau eraill ac maent hefyd yn ymwybodol o werth addoli i grediniwr ac maent yn gallu llunio gweddi eu hunain. Mae’r gwendidau a nodir yn ymwneud gan bennaf â gallu disgyblion i ysgrifennu’n estynedig ond nid ydynt yn adlewyrchu patrwm o wendidau.

     Aeth Ymgynghorydd y Dyniaethau rhagddi wedyn i gyfeirio at yr adroddiad arolwg yng nghyswllt Ysgol Uwchradd Caergybi. Mewn perthynas â Chwestiwn 3 - pa mor dda mae’r profiadau dysgu yn cwrdd ag anghenion a diddordebau dysgwyr a’r gymuned ehangach, bu i’r Arolygwr ddyfarnu Gradd 3 i’r ysgol, sy’n dynodi bod y nodweddion da yn gorbwyso diffygion. O ran y ddarpariaeth Addysg Grefyddol yng Nghyfnod Allweddol 3 ac yng Nghyfnod Allweddol 4, dyfarnwyd Gradd 4 i’r ysgol sy’n dynodi bod yna rai nodweddion da, ond bod yna ddiffygion mewn meysydd pwysig. Ymhelaethir ar y ddiffygion hyn yn yr adroddiad.

     Adroddodd yr Ymgynghorydd ymhellach bod Ysgol Uwchradd Caergybi wedi profi problemau yn sgîl absenoldeb Pennaeth yr Adran Addysg Grefyddol yn y cyfnod paratoi ar gyfer yr arolwg, ac er fod yr asesiad o’r ddarpariaeth Addysg Grefyddol yn siomedig, mae’n adlewyrchu ymdrech lew ar ran yr athrawes oedd yn llenwi bwlch a’r staff a ymgymrodd â’r gwaith paratoi. Bu Ymgynghorydd y Dyniaethau a’r Athro Ymgynghorol Addysg Grefyddol yn ymweld â’r ysgol cyn yr arolwg i gynnig cefnogaeth gyda’r gwaith. Bellach, penodwyd athro sydd newydd gymhwyso yn Bennaeth Adran Addysg Grefyddol yr ysgol a hyderir y gellir cynnig pob cefnogaeth iddo yn ei yrfa newydd. Disgwylir i’r ysgol yn awr baratoi cynllun ôl-arolwg sydd yn ymateb i’r diffygion a nodwyd gan yr arolygwyr.

     Bu i’r Swyddog Addysg (Uwchradd) osod yr adroddiad uchod yn y cyd-destun ehangach, a nododd er bod yna agweddau positif yn cael eu hamlygu yn yr adroddiad yn ei gyfanrwydd, mae’r gwendidau a adnabyddwyd yn peri pryder. Mae niferoedd yn yr ysgol yn disgyn ac mae’r ysgol yn colli disgyblion i wahanol gyfeiriadau; mae 22.7% o blant yr ysgol â hawl i ginio am ddim ac mae 29% o’r plant gydag anghenion addysgol arbennig sy’n tystio i gefndir o amddifadedd cymdeithasol.  Arolygwyd 6 pwnc y tro hwn ac Addysg Grefyddol a Mathemateg oedd yr unig bynciau i dderbyn Gradd 4 sydd islaw’r trothwy ansawdd ac sy’n dynodi fod yna wendidau o bwys yn y maes. Rhannwyd pryderon yr Awdurdod Addysg ynghylch yr adroddiad gyda’r Pennaeth ac fe fydd yr ysgol yn awr yn addasu ei chynllun datblygu i ymateb i’r pwyntiau a godwyd gan yr arolygydd. Bydd Uwch Ymgyhgorydd Cynnal yn cynorthwyo gyda’r dasg hon. At hynny, mae’r ysgol wedi derbyn £69,000 o dan Rhaglen Rhagori Llywodraeth y Cynulliad yn seiliedig ar nifer y disgyblion sydd yn derbyn cinio am ddim er mwyn codi safonau mewn meysydd penodol megis llythrennedd a phresenoldeb.

     Mae’n bwysig i Bennaeth newydd yr Adran Addysg Grefyddol dderbyn cynhaliaeth yn ei ddyddiau cynnar ac yn dilyn trafodaeth, cytunwyd gofyn i Gavin Craigen, Cadeirydd newydd Cymdeithas CYSAGau Cymru roddi o’i brofiad i gynorthwyo gyda’r gwaith hwn. Mae’n bwysig hefyd bod yr ysgol yn gweithredu ar yr adroddiad arolwg a bydd yr Awdurdod Addysg yn monitro’r cynnydd yn ofalus ac yn rheolaidd.

     Diolchodd yr aelodau  i’r Swyddog Addysg (Uwchradd) am gyflwyno’r wybodaeth gefndirol uchod a oedd yn eu cynorthwyo i ddeall yn well, sefyllfa gyffredinol yr ysgol. Er fod canfyddiadau’r adroddiad arolwg yng nghyswllt Addysg Grefyddol yn siomedigaeth iddynt, bu iddynt bwysleisio ei bod yn bwysig rhoddi pob cefnogaeth i’r Pennaeth Adran newydd a’r ysgol yn eu hymdrechion i wirio’r sefyllfa. Mynegwyd gobaith o benodi Pennaeth Adran newydd ac o weithredu mewn ymateb i ganfyddiadau’r arolwg,  byddai yna droi dalen newydd yn hanes yr ysgol yn y maes hwn.

     Awgrymodd y Swyddog Addysg (Uwchradd) ei fod yn adrodd yn rheolaidd i gyfarfodydd y CYSAG am gynnydd Ysgol Uwchradd Caergybi o safbwynt Addysg Grefyddol ac fe gytunodd yr aelodau gyda’r awgrym hwn.

     Penderfynwyd -

7.1     Nodi cynnwys yr adroddiadau arolwg ynglyn ag Addysg Grefyddol yng nghyswllt y 6 ysgol gynradd a nodwyd gan ofyn i’r Swyddog Addysg (Uwchradd) i ysgrifennu atynt i longyfarch y staff a’r disgyblion ar eu cyflawniadau.

7.2     Derbyn y wybodaeth o’r adroddiad arolwg mewn perthynas ag Ysgol Uwchradd Caergybi gyda siom gan ofyn i’r Swyddog Addysg (Uwchradd) adrodd yn ôl i’r CYSAG yn rheolaidd ar gynnydd yr ysgol yng nghyswllt Addysg Grefyddol.

     Rhoddwyd ystyriaeth i faterion trafod posibl ar gyfer y flwyddyn i ddod ynghyd â siaradwyr y gellid eu gwahodd i annerch y Cyngor.

     Awgrymodd y Swyddog Addysg (Uwchradd) ddau bwnc trafod sef Maes Llafur Addysg Grefyddol yr Eglwys ac Addysg Grefyddol yn y blynyddoedd cynnar. Cydsyniwyd â’r awgrymiadau yma a chytunwyd i ystyried Maes Llafur AG yr Eglwys fel pwnc trafod yn gyntaf.

     Rhoddodd cynrychiolydd yr Eglwys wybod i’r CYSAG mai o dan Adran 50, Deddf Addysg 2005 y byddai ysgolion yr Eglwys yn cael eu harolygu o hyn allan.

     Penderfynwyd nodi Maes Llafur AG yr Eglwys ac Addysg Grefyddol yn y Blynyddoedd Cynnar fel pynciau trafod ar gyfer y flwyddyn i ddod.

9.1     Cyfeiriwyd at lythyr oddiwrth Ifan Roberts, Ysgrifennydd y Presbyteriaid ynglyn ag addoli ar y cyd;

9.2     nodwyd y derbyniwyd cyflenwad o ddeunyddiau ac adnoddau Moslemaidd gan Gyngor Moslemiaid Prydain.Trosglwyddwyd yr adnoddau i’r Ganolfan Genedlaethol Addysg Grefyddol ym Mangor i’w dosbarthu i ysgolion yn ôl yr angen;

9.3     derbyniwyd copi o Adroddiad Blynyddol Mudiad Addysg Grefyddol Cymru am 2005/06 ynghyd â gwahoddiad gan ei Lywydd a’i Gadeirydd i achlysur ail lawnsio’r mudiad ar 2 Tachwedd yn Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin.

     Nodwyd y cynhelir cyfarfod nesaf y CYSAG am 2 o’r gloch y prynhawn, ddydd Llun, 5 Chwefror, 2007.

     Cynghorydd E.G.Davies

             Cadeirydd