Meeting documents

Governance and Audit Committee
Thursday, 18th January, 2007

PWYLLGOR ARCHWILIO

 

Cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 18 Ionawr 2007

 

YN BRESENNOL:

 

Y Cynghorydd G. O. Parry MBE (Cadair)

Y Cynghorydd W. I. Hughes (Is-Gadair)

 

Y Cynghorwyr R. G. Parry OBE, J. Arwel Roberts, W. T. Roberts

 

 

 

WRTH LAW:

 

Cyfarwyddwr Corfforaethol Cyllid

Pennaeth Gwasanaeth (Cyllid)

Pennaeth Gwasanaeth (Polisi)

Rheolwr Archwilio (JP) (Bentley Jennison)

Swyddog Pwyllgor (ATH)

 

 

 

YMDDIHEURIADAU:

 

Y Cynghorwyr C. L. Everett. A. M. Jones, J. Arthur Jones, Mr. Patrick Green (Bentley Jennison)

 

 

 

HEFYD YN BRESENNOL:

 

Y Cynghorwyr Mrs Fflur Hughes, H. E. Jones, R. Llewelyn Jones, G. W. Roberts, OBE, John Williams, Mr. Alan Morris (Swyddfa Archwilio Cymru), Mr. Ian Howse (PricewaterhouseCoopers)

 

1

DATGANIAD O DDIDDORDEB

 

Ni dderbyniwyd unrhyw ddatganiad o ddiddordeb.

 

2

COFNODION

 

Cyflwynwyd ac arwyddwyd fel rhai cywir gofnodion o gyfarfod blaenorol o'r Pwyllgor Archwilio gynhaliwyd ar y dyddiadau a ganlyn :

 

Ÿ

21 Medi, 2006 (Tudalen 46 o Gyfrol Cofnodion Chwarterol mis Rhagfyr, 2006)

Ÿ

26 Hydref (arbennig) (Tudalen 86 o Gyfrol Cofnodion Chwarterol mis Rhagfyr, 2006)

 

3

ADRODDIAD CYNNYDD

 

Cyflwynwyd - Adroddiad gan y Rheolwr Archwilio yn crynhoi gwaith yr Archwilydd Mewnol yn ystod y cyfnod 1 Ebrill, 2006 i 31 Rhagfyr, 2006.

 

Cyfeiriodd y Rheolwr Archwilio at yr ystyriaethau a ganlyn -

 

 

Ÿ

yn dilyn cytundeb gan aelodau'r Pwyllgor Archwilio yn ei gyfarfod chwarterol blaenorol ym Medi 2006, mae fformat yr adroddiad uchod yn wahanol i'r hyn gyflwynwyd cyn hyn i'r Pwyllgor.  Fe'i bwriadwyd i roddi i'r Cyngor fwy o wybodaeth pan fo papurau gwaith a methodoleg yr Archwiliad Mewnol yn llawn weithredol, yn arbennig yng nghyswllt manylion am yr adolygiadau y rhoddwyd iddynt sicrwydd cyfyngedig, a hefyd, y graddau y rhoddwyd argymhellion archwilio o natur greiddiol neu arwyddocaol ar waith.  Yng nghyswllt graddoli adolygiadau archwilio, tynnir sylw'r aelodau at y ffaith y bydd y rhan hon o'r broses archwilio yn newid yn y dyfodol, a bydd adolygiadau archwilio'n cael eu hasesu yn unol â thair lefel o sicrwydd - arwyddocaol, digonol a chyfyngedig;

 

Ÿ

mae adran 2 o'r adroddiad yng nghyswllt gwaith a wnaed hyd yma yn dangos ar ffurf tabl syml y cynnydd wnaed yn erbyn Cynllun Archwilio 2006/07, ac mae'n dangos y diwrnodau a ddyrannwyd yn y cynllun i bob archwiliad, statws yr archwiliad a'r dyddiad a ragwelir ar gyfer dechrau'r gwaith.  Dangosir rhai archwiliadau fel rhai wedi eu gohirio a'r rheswm am hyn fydd trafodaethau gyda'r rheolwyr a hefyd oherwydd nad yw'n amserol dechrau'r archwiliad mewn achosion, er enghraifft, lle mae systemau yn y broses o gael eu rhoi ar waith.  Lle na ddangosir dyddiadau, yna mae'r prosiectau hyn wedi eu cario drosodd o 2004/05.  Yn gyffredinol, mae'r Cynllun ar amser a byddir yn rhoddi sylw i waith sydd angen ei gwblhau i'r Archwilydd Allanol.

 

 

 

Ÿ

roedd y Pwyllgor wedi penderfynu cyn hyn y dylai dderbyn adroddiad lle nad oedd unrhyw ymateb wedi ei dderbyn o fewn 3 mis i ddrafft neu ddrafft diwygiedig gael ei roi allan.  Ar hyn o bryd mae un adolygiad yn disgyn o fewn y categori hwn mewn perthynas â rhestrau.  Mae canfyddiadau'r adolygiad o natur gorfforaethol ac o'r herwydd maent yn gofyn am ymateb cydlynus gan uwch reolwyr.  

 

Ÿ

Ers y Pwyllgor Archwilio diwethaf, mae 16 o adroddiadau archwilio terfynol wedi eu rhoi allan gydag 11 ohonynt wedi derbyn gradd B, 4 gyda gradd C ac 1 â gradd E.  Mae Cynllun Gwaith Rheolaethol ar gyfer yr archwiliad dderbyniodd radd E ynghlwm wrth yr adroddiad cynnydd sydd yn amlinellu'r gweithredu sydd i'w wneud i gywiro'r gwendidau a nodwyd.  Ystyrir fod y sefyllfa gyffredinol yn foddhaol.  

 

Ÿ

Yn ystod y flwyddyn, mae gofyn i'r Adain Archwilio Mewnol wneud gwaith ar faterion sy'n dod i'r amlwg yn ystod gwaith archwilio a raglennwyd neu ar faterion a ddygir i'w sylw neu y gwneir cais amdanynt gan adrannau eraill yn ogystal â darparu gwybodaeth i'r archwilydd allanol.  Ers cyfarfod diwethaf y Pwyllgor Archwilio, fe wnaed ymchwiliad mewn ymateb i gais gan reolwyr y DLO, yn ymwneud ag anghysonderau posibl yng nghyswllt oriau gweithio a chwblhau taflenni gwaith gan aelod o staff.  Mae'r ymchwiliadau archwilio yn awr wedi eu cwblhau ac mae adroddiad wedi ei hanfon i'r rheolwyr i'w hystyried; nid oes unrhyw waith dilynol wedi ei wneud yn ystod y flwyddyn.  Mae'r Adran Archwilio Mewnol yn y broses o gyflwyno system tracio argymhellion ar gyfer tracio yr holl argymhellion sydd o natur greiddiol neu arwyddocaol gyda'r cynnydd a wneir wrth weithredu ar yr argymhellion hynny'n cael eu gwirio trwy brawf archwilio, a bydd hyn yn eitem barhaol o fewn pob adroddiad cynnydd y Pwyllgor Archwilio;

 

Ÿ

tua diwedd 2006, fe wnaeth Bentley Jennison adolygiad lefel uchel o'r meysydd rheoli allweddol o fewn y fframwaith reoli sy'n berthnasol i'r isadeiledd TG a'r amgylchedd gweithredu gyda'r amcan o asesu'r fframwaith reoli ar risgiau all fod yn bresennol er mwyn rhoi i'r Cyngor gynllun strwythuredig ar gyfer adolygiad manwl o fframwaith rheoli y systemau TGCh.  Mae uwch reolwyr wedi derbyn adroddiad drafft a bydd yr adroddiad a chynllun gweithredu cyflawn sydd ynghlwm yn cael eu dwyn i sylw aelodau'r Pwyllgor Archwilio i'w hystyried ganddynt;

 

Ÿ

fe wnaed adolygiad yn ddiweddar gan aelod o Dîm Ymchwiliadau ac Integriti Busnes Bently Jennison o bolisi'r Cyngor ar gyfer atal twyll a llygredd gan gynnwys y Cynllun Ymateb i Dwyll a'r Polisi Rhannu Pryderon.  Yn ogystal ac uwcholeuo nifer o feysydd lle ceid arfer dda o fewn y Cyngor yng nghyswllt ei bolisïau a'i ymrwymiad i gynnal a datblygu ei ddiwylliant gwrth-dwyll, mae'r adolygiad hefyd wedi nodi mannau lle gall y trefniadau hyn gael eu cryfhau ymhellach.  Y bwriad yw y bydd adroddiad yn nodi'r meysydd sydd angen sylw yn cael ei ddwyn gerbron y Pwyllgor Archwilio.

 

Ÿ

mae Atodiad 1 o'r adroddiad yn cynnwys y cynllun gweithredu ar gyfer yr adolygiad o fewn y cyfnod ac a gafodd radd E.  Mae'r Rheolwr Archwilio'n fodlon fod mesurau priodol yn eu lle i gywiro'r diffygion nodwyd a bydd gwaith siecio'n cael ei wneud fel rhan o'r gwaith dilynol i sicrhau fod y mesuriadau hyn yn cael eu rhoi ar waith.

 

Ÿ

wrth gloi, pwysleisir y bydd gweithredu methodoleg gweithio newydd yn galluogi i'r Adran Archwilio Mewnol roddi gwybodaeth fydd yn fwy defnyddiol a mwy ystyrlon i'r Pwyllgor yn arbennig yn nhermau lefelau sicrwydd fydd yn cael eu rhoddi i adolygiadau archwilio unigol.  Mae staff Archwilio Mewnol wedi derbyn hyfforddiant ar y meddalwedd ac mae sesiynau pellach wedi eu cynllunio; gobeithir y bydd y dull newydd yn arwain at welliant yn y broses adrodd yn ôl.  

 

 

 

Roedd yr aelodau am godi'r pwyntiau canlynol ar y wybodaeth a roddwyd -

 

 

 

Ÿ

yng nghyswllt y radd E a roddwyd yng nghyswllt y gwasanaeth Pryd ar Glud, gofynnwyd a fyddai'r dull newydd yn golygu edrych ar y maes hwn mewn mwy o fanylder o ystyried fod gradd E yn golygu fod gwendidau sylweddol yn y gwasanaeth ?

 

 

 

Cadarnhaodd y Rheolwr Archwilio y bydd y gwasanaeth hwn yn cael ei archwilio'n fanwl.  Roedd cyfarfod gyda Rheolwyr y gwasanaeth arbennig hwn wedi ei gynnal er mwyn asesu maint y gwaith i gywiro'r gwendidau a nodwyd ac mae'r gweithredu y cytunwyd arno yn cael ei nodi yn ymateb y rheolwyr i'r adroddiad.  Bydd y cynnydd wrth weithredu'r argymhellion a roddwyd yn cael ei fonitro fel rhan o'r gwaith dilyn i fyny, yn arbennig lle mae adroddiadau sicrwydd o dan y lein wedi eu rhoddi.

 

 

 

Ÿ

ceisiwyd cael gwybodaeth bellach ynglyn a'r ddau ymholiad arbennig mewn perthynas â Chymunedau'n Gyntaf gyfeiriwyd ato yn Nhabl 2.1 o'r adroddiad.

 

 

 

Dywedodd y Rheolwr Archwilio i waith gael ei wneud ar Cymunedau'n Gyntaf beth amser yn ôl a fod materion wedi codi ynglyn a diffyg tystiolaeth ddigonol i gefnogi'r gwariant wnaed.  Mae dogfennau i gefnogi hyn bellach wedi eu cyflwyno ac fe'i haseswyd i weld a yw'r wybodaeth ychwanegol yn llenwi'r bylchau a nodwyd.

 

 

 

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol (Cyllid) wrth yr aelodau fod y sefyllfa yng nghyswllt Cymunedau'n Gyntaf yn un cymhleth a hynny'n bennaf oherwydd fod dryswch ynglyn â phwy sy'n gyfrifol am beth. Er fod cyrff Cymunedau'n Gyntaf yn gweithredu'n annibynnol oddi wrth y Cyngor, mae'r grant sy'n eu cyllido gan y Cynulliad yn cael ei dalu i'r Cyngor sydd wedyn yn atebol am wariant y cyrff hynny.  Roedd dau ymchwiliad arbennig gyfeirir atynt yn yr adroddiad wedi datgelu sefyllfa hynod o anfoddhaol yn arbennig yng nghyswllt eu gweinyddiad ar hyn o bryd.  Mae angen cael trafodaeth gyda Llywodraeth y Cynulliad am y mater hwn ac efallai fod angen newid y berthynas rhwng y Cyngor a chyrff Cymunedau'n Gyntaf; wedi i'r drafodaeth hon ddigwydd efallai y bydd angen adrodd yn ôl i'r Pwyllgor Archwilio i egluro'r materion atebolrwydd a chyfrifoldeb.

 

 

 

Roedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol (Cyllid) am dynnu sylw'r aelodau at ddau fater pellach arall oedd yn codi o'r adroddiad fel a ganlyn :-

 

 

 

i.

gyda chyfeiriad at fformat a chynnwys yr adroddiad cynnydd, bu peth beirniadaeth ar adroddiadau archwiliad mewnol yn y gorffennol am nad ydynt yn ddigon clir.  Mewn ymdrech i fod yn fwy tryloyw, mae adroddiadau gyflwynwyd i'r Pwyllgor Archwilio ers hynny wedi cynnwys swm o wybodaeth gyda'r canlyniad fod swm y manylion yn gwneud y Cyngor yn agored i sylwadau negyddol.  Mae ymdrechion yn awr yn cael eu gwneud ar y cyd gyda Bentley Jennison i adolygu'r swm a'r math o wybodaeth y mae'r Pwyllgor ei angen gyda'r nod o leihau swmp a bod yn fwy dewisol ynglyn â'r hyn sy'n cael ei gyflwyno fel bod llai o adrodd am faterion pob dydd a mwy o ganolbwyntio ar wendidau a materion sydd angen sylw.  Byddai safbwyntiau'r Pwyllgor ynglyn â chynnwys yr adroddiad o gymorth i Bentley Jennison wrth ddatblygu ei ddulliau adrodd yn ôl.

 

ii.

yng nghyswllt systemau ariannol, mae'r archwilwyr a'r awdurdod angen gwirio cywirdeb busnes yn y cyfrifon hynny, a byddai o fudd iddynt allu dibynu ar waith yr Archwilydd Mewnol am resymau hwylustod a chost.  Mae'r gwaith y mae'r Archwilydd Allanol yn dibynu arno yn benodol ac yn ymwneud â gweithgareddau penodol yn y flwyddyn ariannol.  Mae'r adroddiad uchod yn pwysleisio'r ffaith fod angen gwneud mwy o waith i sicrhau fod yr Archwilydd Mewnol yn gallu cyflawni gofynion yr archwilwyr allanol yn y cyswllt hwn ac mae cyfarfod gyda'r archwilwyr allanol wedi ei drefnu i drafod yr union fater. Yn ychwanegol, mae systemau ariannol newydd yn y broses o gael eu cyflwyno sydd yn mynd i gynyddu'r risg o wneud camgymeriad; mae'n bwysig fod y broses yn ôl sut y mae'r systemau newydd wedi eu cyflwyno yn destun gwaith siecio annibynnol fel bod sicrwydd annibynnol nad oes unrhyw gamgymeriadau wedi digwydd - dyma reswm arall paham ei bod yn bwysig bod yn gyfredol gyda gwaith y system.

 

 

 

Mewn ymateb i'r cais am fewnbwn ar y fformat ac ar gynnwys adroddiad yr Archwiliad Mewnol yn y dyfodol, nododd yr aelodau fod fformat yr adroddiad fel ei cyflwynir iddynt hwy yn dderbyniol, ond fe fyddai o gymorth pebai'r graddau'r adroddiad terfynol yn cael eu cynnwys.

 

 

 

Nododd y Rheolwr Archwilio y bydd adroddiadau archwilio terfynol, o dan y drefn newydd o adrodd yn ôl, yn derbyn un o dair lefel sicrwydd fel yr eglurwyd yn gynharach ac y bydd adroddiadau sicrwydd cyfyngedig yn cael eu dwyn gerbron y Pwyllgor fel y gall yr aelodau fod wedi eu sicrhau fod cynlluniau gweithredu go iawn yn eu lle a bod y cynnydd arnynt yn cael eu tracio.

 

 

 

Penderfynwyd derbyn yr adroddiad cynnydd ar yr Archwiliad Mewnol am y cyfnod o 1 Ebrill i 31 Rhagfyr, 2006 ac i ddiolch i'r Rheolwr Archwilio am y wybodaeth.

 

4

CYNGOR SIR YNYS MÔN - LLYTHYR BLYNYDDOL Y RHEOLWR CYDBERTHNASAU : YN YMGORFFORI LLYTHYR YR ARCHWILIWR A BENODWYD

 

 

 

Cyflwynwyd - Llythyr blynyddol y Rheolwr Cydberthnasau yn cynnwys Llythyr yr Archwiliwr Penodedig, 2005/06 yn nodi'r negeseuon allweddol o'r gwaith gwnaed yn 2005/06.

 

 

 

Dywedodd Mr Alan Morris, Swyddfa Archwilio Cymru wrth yr aelodau mai eu prif gonsyrn fel Pwyllgor Archwilio yw'r Llythyr Archwilio (fel ei ceir ar dudalennau 8 i 22 o Lythyr Blynyddol y Rheolwr Cydberthnasau), ac y byddai'n rhoddi cyflwyniad ar faterion eraill.  Mae Llythyr y Rheolwr Cydberthnasau wedi ei rannu i nifer o rannau ond mae'r negeseuon allweddol wedi'i cynnwys o dan y 5 pennawd canlynol :

 

 

 

1.

Rheolaeth Gorfforaethol

 

 

 

Ÿ

Mae'r cynnydd wrth ddatblygu trefniadau rheoli corfforaethol y Cyngor yn parhau i fod yn araf.  Fe bery angen i sefydlu blaenoriaethau corfforaethol clir, i ddyrannu'r adnoddau sydd eu hangen i fynd i'r afael â hwy ac i ddynodi cyfrifoldeb dros eu darparu;

 

Ÿ

Mae Llythyrau Blynyddol y Rheolwr Cydberthnasau yn y gorffennol wedi tynnu sylw at yr angen i reolaeth corfforaethol gael ei gryfhau er mwyn sicrhau fod risgiau corfforaethol cytunedig yn derbyn sylw a bod blaenoriaethau corfforaethol yn cael eu rhoi ar waith mewn ffordd effeithiol.  Dyma'r achos o hyd ac mae'r cynnydd wrth daclo meysydd risg corfforaethol allweddol, gan gynnwys rheoli perfformiad cynllunio strategol a busnes, rheoli adnoddau dynol a rheoli asedau, yn araf;

 

Ÿ

Awdurdod lleol cymharol fychan yw'r Cyngor gyda chapasiti cyfyngedig.  Y mae, felly, yn bwysig ei fod yn cytuno ar nifer realistig o flaenoriaethau allweddol, ei fod yn dyrannu'r adnoddau sydd eu hangen i sicrhau eu rhoi ar waith a'i fod yn gosod amserlen realistig ar gyfer darparu hyn;

 

Ÿ

Mae diffyg eglurder ynglyn â rolau a chyfrifoldebau gwahanol y Pwyllgor Gwaith, y Pwyllgor Trosolwg a'r Pwyllgor Sgriwtini, Pwyllgor Archwilio a'r Panel Perfformiad yn cael effaith ar effeithiolrwydd trefniadau democrataidd y Cyngor;

 

Ÿ

Serch hynny, gyda phenodi Rheolwr-gyfarwyddwr newydd, fe geir cyfle i sefydlu cyfeiriad clir ac i greu cynllun sy'n briodol i'r awdurdod;

 

 

 

2.

Gwasanaethau

 

 

 

Ÿ

Mae cynnydd y Cyngor wrth fynd i'r afael â risgiau gwasanaeth allweddol yn parhau i fod yn araf.  Mae'r mwyafrif o'r risgiau uchel a nodwyd o fewn asesiad risg ar y cyd y flwyddyn hon, yn cynnwys Hamdden, Rheoli Gwastraff, Adnoddau Dynol a TGCh wedi eu nodi fel risgiau uchel mewn blynyddoedd blaenorol;

 

Ÿ

Mae Dangosyddion Perfformiad a gwaith archwilio ac arolygu yn awgrymu fod perfformiad y mwyafrif o wasanaethau'r Cyngor yn parhau i fod yn dda neu'n ddigonol.  Fodd bynnag, mae perfformiad y Cyngor yn erbyn y targedau y mae'n eu gosod iddo'i hun ar gyfer y Dangosyddion Strategol Cenedlaethol (NSIs) yn 2005/06 yn dangos nad yw graddfa'r gwelliant yn cyfarfod â disgwyliadau'r Cyngor ei hun.

 

 

 

Ÿ

mae 13 o'r Dangosyddion Strategol Cenedlaethol yn dangos fod y targed wedi ei gyrraedd

 

Ÿ

mae 22 ohonynt yn dangos na chafodd y targed ei gyrraedd; ac

 

Ÿ

ar gyfer 22 ohonynt nid oedd unrhyw targed wedi ei osod gan nad oedd unrhyw fas-data ar gael

 

 

 

Ymhellach i hyn, dim ond 12 o'r 23 targed Cytundeb Polisi blaenoriaeth uchel gytunwyd arnynt gyda Llywodraeth Cynulliad Cymru gafodd eu cyflawni.

 

 

 

Ÿ

Fe bery consyrn nad yw'r Cyngor yn cyrraedd y raddfa o welliant a ddisgwylir o dan Rhaglen Cymru er Gwelliant.  Fel na fydd lefel ei berfformiad yn disgyn y tu ôl i berfformiad cynghorau eraill, mae gofyn iddo gryfhau ei drefniadau ar gyfer gyrru welliant parhaus ym mhob un o'i wasanaethau.

 

 

 

3.     Rheoli Perfformiad

 

      

 

     Adroddodd Mr. Ian Howse, PWC wrth yr aelodau fod diffyg eglurder gwybodaeth mewn perthynas â blaenoriaethau corfforaethol yn ei gwneud yn fwy anodd i'r Cyngor reoli ei berfformiad; mae angen i'r Cyngor fod yn glir ynglyn â'i flaenoriaethau corfforaethol fel y gall wedyn osod targedau rheoli perfformiad clir ar gyfer y blaenoriaethau corfforaethol hynny a monitro perfformiad yn eu herbyn.  Mae maes allweddol lle gall trefniadau perfformiad y Cyngor gael eu gwella a bydd yn caniatáu iddo readru targedau i unigolion fel bod ganddynt wedi hynny dargedau wedi eu cysylltu i flaenoriaethau corfforaethol.  Mae hwn yn fater sy'n cael ei drafod ar hyn o bryd o fewn y Cyngor; disgwylir, felly, y bydd yn faes lle bydd y Cyngor yn symud ymlaen yn ystod y flwyddyn sydd i ddod.

 

      

 

4.     Datganiadau Ariannol

 

      

 

     Dywedodd Mr. Ian Howse wrth yr aelodau fod datganiadau ariannol y Cyngor yn ddangosydd teg o sefyllfa ariannol Cyngor Sir Ynys Môn ar 31 Mawrth 2006.  Roedd y datganiadau ariannol o safon uchel ac yn unol â gofynion y Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio 2005 newydd, roedd y Datganiad Cyfrifon am y flwyddyn yn diweddu 31 Mawrth 2006 wedi ei llunio'n llwyddiannus erbyn yr amser cau newydd ar 31 Gorffennaf, sef dau fis yn gynt nag mewn blynyddoedd blaenorol. Mae hyn yn glod sylweddol i'r Cyfarwyddwr Corfforaethol (Cyllid), Pennaeth Cyllid ac i'r Tîm Cyllid yn arbennig o ystyried i swydd y Rheolwr Cyfrifo fod yn wag am ran o'r amser yn ystod paratoi'r cyfrifon a bod yn rhaid i drefniadau newydd fod yn eu lle mewn perthynas â chyfrifon grwp.  Ar 31 Hydref, 2006, roedd yr Archwilydd Allanol wedi rhoi allan farn ddiamod ar ddatganiadau ariannol y Cyngor am 2005/06.

 

      

 

     Fodd bynnag, fel mewn blynyddoedd blaenorol, ni ellir rhoddi allan dystysgrif ar y cyfrifon oherwydd un mater sydd heb ei ddatrys ac a godwyd gan aelod o'r cyhoedd nifer o flynyddoedd yn ôl.  Mae'r mater hwn yn cael ei ystyried gan Swyddfa Archwilio Cymru.  Hyd y bydd y mater hwn wedi ei ddatrys felly, ni ellir rhoi allan dystysgrif sy'n cadarnhau fod yr archwiliad am y flwyddyn honno wedi ei gwblhau.  Nid oes tystysgrif wedi ei rhoi allan am nifer o flynyddoedd ac fe allai gwrthwynebiadau gael eu codi o hyd yn erbyn y cyfrifon am y blynyddoedd hyn.

 

      

 

5.     Trefniadau i Ddiogelu Economi, Effeithlonrwydd ac Effeithiolrwydd Adnoddau

 

      

 

     Mae'r Archwilydd Allanol yn fodlon ynglyn â bodolaeth y trefniadau oedd gan Gyngor Sir Ynys Môn yn ei le yn ystod y flwyddyn i gyflawni ei gyfrifoldeb i sicrhau economi, effeithlonrwydd ac effeithiolrwydd yn ei ddefnydd o adnoddau yn ystod 2005/06.  Mae'r mater hwn wedi ei adrodd i'r Pwyllgor Archwilio cyn hyn ac mae'r aelodau wedi cael gwybodaeth am y gwaith sydd ei angen i asesu'r trefniadau sydd gan y Cyngor yn eu lle i sicrhau gwerth am arian wrth ddefnyddio'i adnoddau.  Mae meini prawf wedi eu dosbarthu gan Swyddfa Archwilio Cymru ac mae pob Cyngor yng Nghymru wedi ei asesu yn erbyn y meini prawf hyn.

 

      

 

     Y bwriad gwreiddiol oedd i'r Archwilwyr roddi barn ar y trefniadau hyn mewn ffordd debyg i'r farn a roddir ar y cyfrifon h.y. fod y sefyllfa'n foddhaol gydag amodau.  Yn y diwedd, fe benderfynwyd na fyddai hyn yn digwydd y flwyddyn hon ac y byddai datganiad yn cael ei roddi yn y Llythyr Archwilio Blynyddol fel eu cyflwynwyd sy'n cadarnhau fod yr Archwilwyr yn fodlon ynglyn â bodolaeth trefniadau perthnasol sydd yn edrych yn dda ar y wyneb.  Fodd bynnag, mae'r Llythyr Archwilio yn nodi meysydd lle mae angen gwella (Tudalen 15, rhan 6 o'r Llythyr) ac os oes symudiad tuag at sail barn ar y casgliad gwerth am arian yn 2006/07, yna fe fyddai'r farn yn un amodol.  Yr her i'r Cyngor yw symud ymlaen gyda'r meysydd a uwcholeuwyd fel rhai sydd â gwendidau.

 

 

 

Diolchodd y Cadeirydd i Mr. Alan Morris ac i Mr. Ian Howse am eu cyflwyniadau a nododd hefyd fod yr Adran Gyllid i'w llongyfarch ar ei gwaith yn cyfarfod â'r her o lunio Datganiad Cyfrifon mewn pryd ar gyfer yr amser cau newydd fis Gorffennaf.  Yn y drafodaeth a ddilynodd, fe godwyd y pwyntiau canlynol -

 

 

 

Ÿ

mynegwyd anfodlonrwydd gyda'r oedi yn cwblhau'r Cynllun Rheoli Asedau er i adnoddau gael eu dyranu ar gyfer y dasg hon rhai blynyddoedd yn ôl;

 

 

 

Roedd Arweinydd y Cyngor yn cytuno fod y diffyg cynnydd gyda'r mater hwn yn annerbyniol, a dywedodd ei fod yn cymryd diddordeb personol wrth symud y mater hwn yn ei flaen oherwydd fod methu â sicrhau fod Cynllun Rheoli Asedau yn ei le yn cael effaith ar wasanaethau eraill megis y drafodaeth sy'n digwydd ar hyn o bryd ynglyn ag ysgolion.

 

 

 

Ÿ

cyfeiriwyd at rolau a chyfrifoldebau'r gwahanol bwyllgorau a nodwyd nad yw trefniadau sgriwtini a throsolwg polisi'r Cyngor yn gweithio fel y dylent.  Gofynnwyd a oedd yna unrhyw awgrymiadau ar gyfer gwella'r system.

 

 

 

Cadarnhaodd Mr. Alan Morris fod gwaith mewn llaw ynglyn â threfniadau democrataidd y Cyngor a bydd cymariaethau'n cael eu gwneud gyda'r trefniadau mewn awdurdodau eraill yng Nghymru a thu hwnt.  Yn ystod y 2 i 3 mis nesaf gobeithir y gellir dod ag argymhellion ymlaen ynglyn â'r ffyrdd y gall y Cyngor, o bosibl, gryfhau ei system a sut y mae ei bwyllgorau yn rhyngberthnasu.

 

 

 

Penderfynwyd derbyn Llythyr Blynyddol y Rheolwr Cydberthnasau 2005/06 yn ymgorffori'r Llythyr Archwiliad Blynyddol ac i nodi eu cynnwys.

 

 

 

 

 

G. O. Parry MBE

 

Cadeirydd