|
|
|
|
Yn y cyswllt hwn llongyfarchwyd y Cadeirydd ar ei benodiad
i Bwyllgor Gwaith y Cyngor Sir fel deilydd Portffolio Addysg a
Hamdden.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyflwynwyd ac arwyddwyd fel rhai cywir, gofnodion cyfarfod
blaenorol y CYSAG a gynhaliwyd ar 25 Chwefror, 2008.
|
|
|
|
|
|
|
|
Cadarnhaodd y Pennaeth Gwasanaeth (Addysg) ei fod wedi
gweithredu’n unol â dymuniadau’r CYSAG mewn
perthynas â llythyru’r Parch. Irfon Jones i ddymuno
adferiad iechyd buan iddo, a mewn perthynas â
llythyru’r dair ysgol y cyflwynwyd gwybodaeth am
arolygiadau yn eu cylch yn y cyfarfod blaenorol i gyfleu iddynt
ddiolchiadau aelodau’r CYSAG am eu gwaith da.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyflwynwyd - Gwybodaeth dan Adran 28 Deddf Addysg 2005 am
gynnwys y rhannau perthnasol hynny o adroddiadau arolwg mewn
perthynas ag Ysgol Gynradd Biwmares, Ysgol Goronwy Owen ac Ysgol
Gyfun Llangefni.
|
|
|
|
|
|
Adroddodd y Pennaeth Gwasanaeth (Addysg) am
gasgliadau’r arolygiadau uchod fel a ganlyn:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arolygiad byr gafodd Ysgol Gynradd Biwmares sy’n
golygu ceir adroddiad ysgrifenedig ar saith cwestiwn allweddol ond
ni cheir unrhyw adroddiadau pwnc. Mae Estyn yn mesur perfformiad
ysgol yn erbyn graddfa pum pwynt lle mae Gradd 1 yn dynodi da gyda
nodweddion rhagorol a Gradd 5 yn dynodi llawer o ddiffygion. Mae
proffil gradd Ysgol Gynradd Biwmares ar draws y saith cwestiwn
allweddol yn gyfuniad o Raddfeydd 2 a 3 sy’n golygu y
canfu’r Arolygwr bod yna nodweddion da o ran pump allan
o’r saith cwestiwn allweddol a dim diffygion pwysig (Gradd
2); ac mewn perthynas â’r ddau gwestiwn allweddol arall
yn ymwneud ag arweinyddiaeth a rheolaeth strategol a pha mor dda
mae arweinwyr a rheolwyr yn arfarnu ac yn gwella ansawdd a safonau,
daw’r Arolygydd i’r casgliad bod nodweddion da yn
gorbwyso diffygion (Gradd 3).
|
|
|
|
|
|
Mewn perthynas â chwestiwn allweddol 3 sy’n
gofyn pa mor dda mae profiadau dysgu yn cwrdd ag anghenion a
diddordebau dysgwyr a’r gymuned ehangach, ym marn yr
Arolygydd mae’r ysgol yn hyrwyddo datblygiad medrau personol
disgyblion gan gynnwys eu datblygiad ysbrydol, cymdeithasol, moesol
a diwylliannol yn dda a rhydd gyfleoedd cyson iddynt gyfrannu at
achosion da megis Barnados ac UNICEF. Dywed yr Arolygydd hefyd bod
y sesiynau addoli ar y cyd, a’r cyfleoedd ynddynt i drafod ac
i fyfyrio, yn cyfrannu’n dda tuag at ddatblygiad ysbrydol y
disgyblion.
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Ysgol Gynradd Goronwy Owen
|
|
|
|
|
|
Mae proffil graddau Ysgol Gynradd Goronwy Owen ar draws y
saith cwestiwn allweddol yn gyson Gradd 2, sef bod yna
nodweddion da a dim diffygion pwysig. Yng nghyswllt cwestiwn
allweddol 3 - pa mor dda mae profiadau dysgu yn cwrdd ag anghenion
a diddordebau dysgwyr a’r gymuned ehangach, mae’r
Arolygydd yn sylwi bod yr ysgol yn rhoi sylw da i ddatblygiad
ysbrydol, moesol, cymdeithasol a diwylliannol sy’n seiliedig
ar egwyddorion a gwerthoedd clir, a bod hyn yn cael dylanwad
cadarnhaol ar ddysgu ac agwedd y disgyblion ym mywyd dyddiol yr
ysgol. Ymhellach, dywed yr Arolygydd bod amser cylch, addysg
grefyddol a thrafodaethau dosbarth am faterion cymdeithasol a
moesol yn rhan annatod o fywyd yr ysgol. Rhoddir cyfleoedd cyson i
fyfyrio a thrafod materion ysbrydol yn y gwasanaethau.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mae proffil graddau Ysgol Gyfun Llangefni yn gryf yn
enwedig mewn perthynas ag Addysg Grefyddol yn cynnwys Astudiaethau
Crefyddol. Cafodd y pwnc Radd 2 yng Nghyfnod Allweddol 3 ac yng
Nghyfnod Allweddol 4 hefyd ac fe ddyfarnwyd Gradd 1 i’r maes
yn y chweched dosbaeth sy’n golygu bod yr Arolygydd o’r
farn bod y ddarpariaeth yn dda gyda nodweddion rhagorol.
|
|
|
|
|
|
Gwahoddwyd Pennaeth Addysg Grefyddol Ysgol Gyfun Llangefni
i’r cyfarfod hwn o’r CYSAG i siarad am gyflawniad yr
ysgol yn enwedig o safbwynt y chweched dosbarth (eitem 6 ar y
rhaglen), ond yn anffodus, ni allai fod yn bresennol. Fodd bynnag,
dygir sylw’r aelodau at rai o sylwadau’r Arolygydd fel
a ganlyn -
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Yn 2006, roedd canran y disgyblion gafodd TGAU gradd A* i
C ychydig yn is na ffigyrau AU Ynys Môn a
Chymru-gyfan. Yn 2007, roeddent ychydig yn is na ffigyrau’r
AU ond yn uwch na Chymru gyfan. Yn 2007 roedd cynnydd mawr yng
nghanran y disgyblion a gafodd radd A* i C.
|
|
|
Ÿ
|
Bod canran y myfyrwyr sy’n cael lefel A gradd A neu
B wedi bod yn uwch na ffigyrau Cymru dros y tair blynedd
diwethaf. Dros y ddwy flynedd diwethaf mae hanner y myfyrwyr wedi
cael gradd A neu B.
|
|
|
Ÿ
|
Parthed y chweched dosbarth, bod gan yr holl fyfyrwyr
afael rhagorol ar y meini prawf asesu, ac maent yn
defnyddio’r rhain yn dda i sicrhau bod eu gwaith o safon
uchel bob amser.
|
|
|
Ÿ
|
Bod mwyafrif helaeth y myfyrwyr yn tynnu ar amrywiaeth
eang o fynonellau i gyfoethogi’u traethodau. Maent yn eu
defnyddio’n rhagorol o dda.
|
|
|
|
|
|
Roedd aelodau’r CYSAG yn falch iawn o’r
adroddiadau uchod a’r casgliadau cyffredinol yr oedd yr
Arolygwyr wedi dod iddynt yn achos bob ysgol. Bu iddynt fynegi
gwerthfawrogiad diffuant iawn o’r adroddiad arbennig o
ganmoliaethus gafodd Ysgol Gyfun Llangefni gan nodi hefyd bod
diolch yn ddyledus i Gwmni Cynnal am gynorthwyo’r ysgol i
baratoi am yr arolygiad. Gofynnwyd i’r Pennaeth Gwasanaeth
(Addysg) gysylltu gyda Phennaeth y dair ysgol ac yn achos Ysgol
Gyfun Llangefni, Pennaeth yr Adran Addysg Grefyddol hefyd,
i’w llongyfarch ar eu cyflawniadau ac i gyfleu iddynt ddiolch
y CYSAG am eu hymroddiad a’u gwaith caled.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.1
|
Nodi’r wybodaeth o’r adroddiadau arolwg
mewn perthynas ag Ysgol Gynradd Biwmares, Ysgol Gynradd Goronwy
Owen ac Ysgol Gyfun Llangefni.
|
|
|
5.2
|
Gofyn i’r Pennaeth Gwasanaeth (Addysg) lythyru
penaethiaid y dair ysgol, ac yn achos Ysgol Gyfun Llangefni,
Pennaeth yr Adran Addysg Grefyddol yn ogystal, i gyfleu iddynt
ddiolchiadau cynhesaf aelodau’r CYSAG am eu hymroddiad
a’u gwaith caled.
|
|
|
|
|
6
|
CYMDEITHAS CYSAGau CYMRU
|
|
|
|
|
6.1
|
Cyflwynwyd a nodwyd - Cofnodion cyfarfod Cymdeithas
CYSAGau Cymru a gynhaliwyd yng Nghaerfyrddin ar 14 Mawrth,
2008.
|
|
|
|
|
|
Cyfeiriwyd at rai pwyntiau yn codi o’r cyfarfod fel
a ganlyn -
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Bod Cadeirydd CYSAG Ynys Môn wedi bod yn bresennol
yn y cyfarfod uchod ond nad oedd ei bresenoldeb wedi’i
gofnodi. Pwysleisir y pwynt hwn oherwydd bod y Comisiwn Archwilo yn
cynnal ymchwiliadau mewn perthynas â gwirio presenoldeb
aelodau mewn cyfarfodydd yng nghyswllt archwilio
treuliau.
|
|
|
Ÿ
|
Parthed y gwahoddiad gan Ymddiriedolaeth Addysg yr
Holocost i bob chweched dosbarth yng anfon dau gynrychiolydd ynghyd
ag athro/awes i ymweld ag Auschwitz, adroddwyd bod y gwahoddiad
wedi dod ar amser anghyfleus pryd yr oedd disgyblion yn paratoi ar
gyfer aroholiadau. Serch hynny, llwyddodd rhai ysgolion lleol -
Ysgol Uwchradd Caergybi, Ysgol David Hughes ac athro o Ysgol y Bont
i fanteisio ar y cyfle hwn ac awgrymir bod y CYSAG yn gwahodd y
garfan hon i’w gyfarfod nesaf i rannu eu profiadau
o’r achlysur a’r gwaith sydd wedi dilyn
hynny.
|
|
|
Ÿ
|
Bod trefniadau yn mynd rhagddynt o ran cynnal y Gynhadledd
Ôl-16 ar ddydd Sadwrn, 4 Hydref. Pwrpas y gynhadledd yw codi
ymwybyddiaeth o beth all Addysg Grefyddol ôl-16 ei gynnig a
buddiannau hynny i ddisgyblion. Mae’r gwahoddiad wedi’i
anelu yn benodol at uwch reolwyr ysgol yn hytrach nag athrawon
Addysg Grefyddol er mwyn dwyn perswâd arnynt i neilltuo amser
ar gyfer Addysg Grefyddol yn y cwricwlwm. Cynhelir cynhadledd yn y
Gogledd yn y Fflint o dan gadeiryddiaeth Mr Gavin Craigen a
chynhadledd gyfatebol yn y De yng Nghaerdydd. Cododd y syniad o
gynhadledd o gyfarfod rhwng Gweinidog Addysg y Cynulliad a
chynrychiolwyr Cymdeithas CYSAGau Cymru ac APADGOS a gynhaliwyd yn
ôl yn Nhachwedd, 2007.
|
|
|
Ÿ
|
Awgrymwyd bod ysgolion yn cael gwybod am becyn
prosiect Tackling Tough
Questions sydd wedi’i lunio gan Y
Mudiad Addysg Gristnogol ac y derbyniwyd cyflwyniad arno yng
nghyfarfod Cymdeithas CYSAGau Cymru yng Nghaerfyrddin uchod.
Gwyntyllwyd y posiblilrwydd o’i gynnwys yn y Rhaglen
HMS, a sylwodd Ymgynghorydd y Dyniaethau er bod y rhaglen eisoes
wedi cael ei pharatoi, efallai byddai modd dod o hyd i slot o amser
ar ei gyfer.
|
|
|
|
|
6.2
|
Cyflwynwyd adborth ar lafar gan yr Is-Gadeirydd ynglyn
â rhai pynciau trafod o gyfarfod Cymdeithas CYSAGau Cymru a
gynhaliwyd yn yr Wyddgrug ar 26 Mehefin fel a ganlyn -
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Cafwyd cyflwyniad ar destun Addysg Grefyddol mewn
diwydiant a’r byd gwaith gan Bartneriaeth Addysg Busnes. Yr
hyn oedd dan sylw oedd sut gall Addysg Grefyddol fod o bwys yn y
man gwaith a’r gyrfaoedd hynny lle roedd unigolion yn
ymwybodol o gyswllt rhwng eu gwaith a chrefydd, sabwyntiau
crefyddol a moeseg. Yn y Gynhadledd Addysg Grefyddol Ôl-16
sydd ar y gweill ar gyfer 4 Hydref fel y soniwyd yn gynharach, bydd
Pennaeth coleg meddygol yn siarad am y cyswllt rhwng meddygaeth ac
Addysg Grefyddol. Cynhaliwyd Taith Llwybr Ffydd i Lerpwl yn
ddiweddar ar gyfer athrawon a derbynwiyd 70 o geisiadau am gael
cymryd rhan yn y daith sy’n tanlinellu’r angen am y
math yma o ddapariaeth sy’n clymu ffydd/crefydd /ymagwedd
grefyddol gyda gwaith dydd i ddydd. Hefyd yn ddiweddar cafwyd
prosiect yn Ysbyty Gwynedd lle cynhaliwyd diwrnod yn yr Ysbyty fel
lleoliad amlffydd yn edrych ar faterion megis cydraddoldeb ac
amrywiaeth o fewn y gweithle; dylanwad crefydd ar wirfoddoli a
chyfraniad hyn oll yn nhermau’r economi. Nodwyd y cafwyd
gefnogaeth arbennig gan Ysbyty Gwynedd i’r prosiect a bu
staff yn barod iawn i drafod dylanwad eu ffydd ar eu
gwaith.
|
|
|
Ÿ
|
O ran materion tefniadol, cynhaliwyd etholiadau yng
nghyfarfod y Gymdeithas ar 26 Mehefin ac fe etholwyd Mr Vaughan
Salisbury, Ceredigion yn Gadeirydd y Gymdeithas; Mr Michael
Grey, Caerffili yn Is-Gadeirydd a Tanya ap Sion yn Ysgrifenyddes y
Gymdeithas. Bu i benodiad Tanya ap Sion i swydd yr Ysgrifenyddes
adael lle gwag ar Bwyllgor Gwaith y Gymdeithas ac fe etholwyd
Mrs Eirian Pierce o Gonwy ar y Pwyllgor Gwaith am y cyfnod dwy
flynedd sy’n weddill o dymor aelodaeth Tanya ap Sion ynghyd
â Vicky Thomas, Torfaen a David Williams, Abertawe ill dau
fel aelodau am gyfnod o dair blynedd.
|
|
|
Ÿ
|
Cyflwynwyd adroddiad y Trysorydd i’r Cyfarfod
Blynyddol a gynhaliwyd yn Llandrindod ar 28 Mehefin gan gynnwys
argymhelliad bod y tanysgrifad blynyddol yn codi yn unol
â’r gyfradd chwyddiant i £368. Hyderir bydd CYSAG
Ynys Môn yn derbyn y ffi ymaelodaeth newydd mewn ymgynghoriad
â’r Adran Addsyg a Hamdden.
|
|
|
|
|
|
Diolchwyd i’r Is-Gadeirydd am y wybodaeth uchod a
chodwyd mater cynrychiolaeth CYSAG Ynys Môn yng nghyfarfodydd
nesaf Cymdeithas CYSGAau Cymru yn arbennig o du grwp yr athrawon.
Atgoffwyd yr aelodau ei bod yn bwysig bod cynrychiolaeth o bob grwp
yn bresennol yn y cyfarfodydd hyn.
|
|
|
|
|
|
Penderfynwyd derbyn yr adborth o gyfarfod Cymdeithas
CYSAGau Cymru o’r Wyddgrug gan ddiolch i’r Is-Gadeirydd
amdano.
|
|
|
|
|
7
|
MABWYSIADU MAES LLAFUR CYTÛN GWYNEDD AC YNYS
MÔN
|
|
|
|
|
|
Rhoddodd Ymgynghorydd y Dyniaethau gyflwyniad gweledol
i’r CYSAG ar y Maes Llafur Cytûn gyda chyfeiriad
penodol at yr Arweiniad Atodol a ddarparwyd gogyfer athrawon
yn cynnig iddynt ganllawiau enghreifftiol ar gyfer dysgu ac
addysgu’r Maes Llafur Cytûn.
|
|
|
|
|
|
Atgoffwyd aelodau am gyd-destun y ddogfen uchod ac
adroddwyd mai cyfrifoldeb yr Awdurdodau Addysg Lleol trwy gyrff
CYSAGau yw llunio Maes Llafur Cytûn. Nid oes yna
Gwricwlwm Cenedlaethol ar gyfer Addysg Grefyddol ond mae ganddo
statws cyfartal â phynciau’r Cwricwlwm Cenedlaethol.
Mae cryn drafodaeth wedi bod ynghylch cael Fframwaith Genedlaethol
ar gyfer Addysg Grefyddol ac mae Llywodraeth y Cynulliad trwy
APADGOS wedi cyflwyno Fframwaith Enghreifftiol Cenedlaethol a
gefnogwyd gan athrawon Gwynedd a Môn. Rhoddwyd cyfle i
aelodau CYSAGau Gwynedd a Môn ynghyd ag athrawon ac
ymarferwyr proffesiynol ymateb i gynnwys y Fframwaith Enghreifftiol
drafft hwn ac mae’r ddau gorff CYSAG bellach am ei
fabwysiadu fel Maes Llafur Cytûn.
|
|
|
|
|
Datblygwyd y Fframwaith
Enghreifftiol i gyd-fynd â’r Adolygiad o’r
Cwricwlwm Ysgol 2008 ac mae’r pwyslais mawr ynddynt ar
ddatblygu sgiliau. Awgrymir yn y Fframwaith Enghreifftiol
Cenedlaethol ar gyfer Addysg Grefyddol bod hyn yn cael ei gyflawni
trwy ryngberthynas tri sgil craidd y pwnc, sef -
|
|
Ÿ
|
Ymdrin â’r cwestiynau sylfaenol
|
|
|
Ÿ
|
Archwilio credoau dysgeidiaethau ac arferion crefyddol,
a
|
|
|
Ÿ
|
Mynegi ymatebion personol.
|
|
|
|
|
Mae’r Fframwaith yn
argymell y dylai disgyblion gael cyfleoedd i ddatblygu eu sgiliau
trwy ganolbwyntio ar gyd-destunau penodol i’w hastudio, sef
yr Ystod sy’n cynnwys Y Byd, Profiad Dynol a Chwilio am
Ystyr. O fewn y cyd-destunau unigol yma mae nifer o agweddau a
disgwylir y bydd disgyblion yn astudio pob agwedd ar yr ystod, er
enghraifft -
|
|
|
|
Ÿ
|
Y Byd yn cynnwys agweddau ar ddechreuad a phwrpas bywyd
a’r byd naturiol a phethau byw.
|
|
|
Ÿ
|
Profiad Dynol yn cynnwys agweddau yn ymwneud ag Hunaniaeth
Ddynol; Ystyr a Phwrpas Bywyd; Perthynas, Awdurdod a Dylanwad;
Perthnasedd a chyfrifoldeb a Thaith Bywyd.
|
|
|
Ÿ
|
Chwilio am ystyr yn cynnwys agweddau yn ymwneud
â’r anfaterol/ysbrydol a gwybodaeth a phrofiad
o’r anfaterol/ysbrydol.
|
|
|
|
|
O ddod at y Canllawiau
Atodol, mae’r ddogfen hon yn ymrannu’n bedair rhan fel
y nodir isod -
|
|
|
|
Ÿ
|
Y Cyflwyniad sy’n
nodi penderfyniadau cyrff CYSAGau Ynys Môn a Gwynedd i
fabwysiadu’r Fframwaith Enghreifftiol fel Maes Llafur Cytun
Lleol, statws gyfartal Addysg Grefyddol fel pwnc â phynciau
eraill y cwricwlwm; cyfrifoldeb pob ysgol i sicrhau dilyniant a
pharhad ym mhrofiadau disgyblion 5-19 oed trwy gynnig rhaglen
gydlynus o Addysg Grefyddol ynghyd â’r gofyn bod amser
teilwng, staff addas ac adnoddau digonol yn cael eu neilltuo i
weithredu’r Maes Llafur Cytûn yn
llwyddiannus.
|
|
|
|
|
|
Mae’n hysbys bod dyraniad amser i Addysg Grefyddol
yn bwnc dadleuol ac nid oes cyfeiriad neilltuol iddo yn y Ddogfen
Canllawiau Atodol. Ni welir gwerth mewn gorfodi disgyblion i
fynychu gwers AG er mwyn boddhau’r gofyn yn unig - rhaid
adnabod dulliau amgen a gwahanol o gyflwyno’r maes fydd yn
rhoi profiad mwy ystyrlon i ddisgyblion na’r hyn a geir mewn
slotiau amser dynodedig.
|
|
|
|
|
|
Cyfeirir yn y cyflwyniad at Grefyddau’r Byd. Yr oedd
canllawiau eithaf penodol yn arfer bod ym Maes Llafur Cytûn
2000 ynglyn â dysgu credoau a chrefyddau eraill, mae’r
Maes Llafur Cytûn Newydd yn cydnabod bod yna 6 prif grefydd a
ddiffinnir fel Bwdhaeth, Cristnogaeth, Hindwaeth, Iddewiaeth, Islam
a Sikhaeth. Y disgwyliad yw bod disgyblion yn dysgu am rai o brif
grefyddau’r byd cyn diwedd eu gyrfa yn y sector cynradd
a’u bod yn gwybod am holl grefyddau’r byd erbyn diwedd
eu gyrfa uwchradd.
|
|
|
|
|
|
Holwyd yn y fan hyn ynglyn â’r graddau mae
Cristnogaeth yn cael ei addysgu yn y chweched dosbarth a sylwyd bod
yna drafodaeth gyfredol ynglyn â chyn lleied o Gristnogaeth
sy’n ymddangos yn y ddarpariaeth chweched
dosbarth.
|
|
|
|
|
|
Adroddodd Ymgynghorydd y Dyniaethau mewn ymateb ei bod yn
bwysig gwahaniaethu rhwng Addysg Grefyddol ac Astudiaethau
Crefyddol ac mai’r maes olaf y mae yna feirniadaeth wedi bod
yn ei gylch yn hytrach na maes Addysg Grefyddol. Pan fo disgyblion
yn dewis y pwnc i’w astudio hyd Lefel A mae cynnwys y cwrs yn
ffactor; y duedd yn ddiweddar yw bod gostyngiad wedi digwydd yn y
nifer sy’n dewis y papurau sy’n cynnwys Cristnogaeth a
chynnydd wedi digwydd yn y nifer sy’n dewis y papurau hynny
sy’n ymwneud â Bwdhaeth, a hynny am sawl rheswm, megis
bod disgyblion yn deisyfu gwneud rhwybeth sy’n newydd
ganddynt.
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Canllawiau Cynllunio -
rhestra’r ddogfen atodol gyfres o gyhoeddiadau all fod yn
fannau cychwyn defnyddiol i athrawon wrth gynllunio profiadau
priodol, perthnasol ac ysgogol i ddysgwyr. Mae’r cyhoeddiadau
yn cynnwys Manteisio i’r Eithaf ar Ddysgu - y ddogfen
sy’n gosod cyfeiriad a chyd-destun i Gwricwlwm 2008; y
Fframwaith Sgiliau a’r Fframwaith Addysg Bersonol a
Chymdeithasol ymhlith eraill. Rhydd yr adran hon o’r Ddogfen
atodol arweiniad ynglyn â sut i ddefnyddio’r ystod i
gynllunio trwy ddefnyddio er enghraifft, Stori’r Pasg a hefyd
sut i ddefnyddio sgiliau Addysg Grefyddol i gynllunio. Rhoddir
esiampl yn ogystal o sut i ddefnyddio thema i gynllunio. Er
enghraifft cynllunio diwrnod ar y thema “12”, lle
defnyddir y stori am ddisgyblion Iesu Grist yn ystod Yr Wythnos
Olaf fel cyfrwng i ddatblygu gwybodaeth a dealltwriaeth o
gysyniadau’r Pasg.
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Canallawiau Addysgu a Dysgu - awgryma’r Fframwaith Enghreifftiol Cenedlaethol y
dylid rhoi cyfle i ddisgyblion ofyn, trafod ac ymateb i gwestiynau
sylfaenol. Bu i’r gweithgor o athrawon ac ymarferwyr
proffesiynol wrth iddynt ystyried y Fframwaith, adnabod y gall rhai
agweddau ohoni beri sialens i athrawon newydd yn arbennig er
enghraifft beth yw cwestiynau sylfaenol. Felly mae’r ddogfen
atodol yn cynnig enghreifftiau o beth a ystyrir yn gwestiynau
sylfaenol megis -
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Beth yw’r ffordd gywir i fyw?
|
|
|
Ÿ
|
Beth sy’n ein gwneud yn ddynol?
|
|
|
Ÿ
|
Pryd mae bywyd yn cychwyn?
|
|
|
|
|
|
|
|
Mae Cwricwlwm 2008 a’r canllawiau “Sut i
ddatblygu meddwl ac Asesu ar gyfer dysgu yn yr Ystafell
Ddosbarth” yn nodi pwysigrwydd cwestiynu effeithiol gan
athrawon a dysgwyr. Cynigir enghreifftiau o gwestiynau effeithiol
gan APADGOS ac fe ellir addasu rhain ar gyfer Addsyg Grefyddol fel
ag a ddangosir yn y canllawiau atodol. Mae’r cwestiynau
yn rhai sy’n ymwneud â cheisio eglurhad; cwestiynau
sy’n procio rheswm a thystiolaeth; cwestiynau sy’n
archwilio barnau gwahanol; cwestiynau sy’n profi goblygiadau
a chanlyniadau, a chwestiynau am y cwestiwn/trafodaeth.
|
|
|
|
|
Cynigir hefyd ganllawiau
ar sut i gael plant i gynnal ymchwiliadau ym maes Addysg Grefyddol
trwy ddefnyddio er enghraifft Olwyn Datrys Problemau TASC
(TASC Problem Solving
Wheel) ynghyd â Gwe Ystyr
(The Web of
Meaning). Mae’r esiampl olaf
yma’n gofyn i blant feddwl am effaith ar eraill a safbwyntiau
eraill pan yn ystyried materion o bwys neu ddilemau er enghraifft y
cwestiwn o drawsblannu organau. Dull arall yr awgrymir ei
ddefnyddio yw dull hetiau Edward De Bono (Awdur, Teaching Your
Child to Think) lle mae hetiau gwahanol liwiau yn dynodi
safbwyntiau - gwyn yn niwtral ac yn wrthrychol; coch yn gynnes,
ffyrnig a thanllyd, glas yn oer ac yn y blaen.
|
|
|
|
Ymwna gweddill y
Canallawiau Atodol ag Addysg Grefyddol gyda dysgwyr y Cyfnod
Sylfaen; Addysg Grefyddol gyda dysgwyr CA2, Addysg Grefyddol
gyda dysgwyr CA3; Addysg Grefyddol gyda dysgwyr CA4 ac Addysg
Grefyddol gyda dysgwyr CA5 (16-19 oed) sy’n cynnwys dalen yn
amlinellu sawl llwybr gwahanol ar gyfer darparu rhaglen Addysg
Grefyddol ystyrlon a chydlynus i ddisgblion yr oedran yma
sy’n bodloni’r Maes Llafur Cytûn ond sydd hefyd
yn annog ysgolion i fod yn fwy creadigol eu hymagwedd i anghenion y
garfan yma o ddisgyblion. Gofynnir yn benodol i’r CYSAG
ystyried a yw am gefnogi’r dulliau amgen hyn o gynnig
darpariaeth Addysg Grefyddol ôl-16.
|
|
|
|
Croesawyd y canllawiau atodol yn wresog gan
aelodau’r CYSAG fel dogfen rydd arweiniad sy’n heriol,
sy’n cynnig sefydlogrwydd a pharhâd o ran rhai agweddau
o Faes Llafur Cytûn 2000 ond sydd hefyd yn ymateb
i ddatblygiadau’r byd cyfoes ac yn yn eu cofleidio. Roedd
aelodau’r CYSAG o’r farn bod y canllawiau yn berthnasol
i‘r byd cyfoes a’u bod yn dod ag Addysg Grefyddol i
mewn i fywyd pobl ifanc yn y gymdeithas fodern, a chan hynny eu bod
fwy tebygol o ddenu bryd a diddordeb dysgwyr heddiw. O ran y daflen
awgrymiadau parthed llunio darpariaeth Addysg Grefyddol yn y
chweched dosbarth, roedd aelodau’r CYSAG yn cytuno bod y
dyluniad a’r fformat a gynigir yn berthnasol, yn bositif ac
yn hygyrch i bobl ifanc ac fe’i cefnogwyd ganddynt. Fodd
bynnag, dygwyd sylw at y gofyn cyfreithiol o ran mabwysiadu’r
Maes Llafur Cytûn bod rhaid iddo gael ei fabwysiadu’n
ffurfiol gan Gynhadledd sydd wedi cael ei galw gyda rhybudd
priodol. Awgrymwyd bod yna lynu at y llwybr ffurfiol hwn, ac yn
dilyn trafodaeth ynglyn â’r gofynion fel y cânt
eu gosod allan yng Nghylchlythyr 10/94, cytunwyd mai’r ffordd
orau a mwyaf priodol o wneud hynny fyddai galw Cynhadledd ar derfyn
cyfarfod nesaf y CYSAG ym mis Hydref.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Penderfynwyd -
|
|
|
|
7.1
Cefnogi’r canllawiau atodol
i’r Maes Llafur Cytûn fel y’u cyflwynwyd yn
cynnwys y daflen Llwybrau Enghreifftiol i ddysgwyr CA5.
|
|
7.2
Bod Cynahdledd Maes Llafur Cytûn yn
cael ei chynnal ar derfyn cyfarfod nesaf y CYSAG ym mis Hydref i
fabwysiadu’n ffurfiol y Maes Llafur Cytûn Lleol
newydd.
|
|
|
|
8 ADDOLI AR Y CYD
|
|
|
|
Cyflwynwyd - Arweiniad
Atodol gan Estyn ar addoli ar y cyd mewn ysgolion anenwadol, yn
disodli Newyddlen Estyn Rhif 1/98 Arolygu ar y Cyd (Awst, 1998).
Anelir yr arweiniad yn bennaf at bob aelod o dimau arolygu ysgolion
cynradd, uwchradd ac arbennig anenwadol ac unedau cyfeirio
disgyblion.
|
|
|
|
Cynhwysa’r ddogfen
uchod amlinelliad o’r gofynion cyfreithiol mewn perthynas ag
addoli ar y cyd; diffiniad o beth yw addoli ar y cyd a’r
nifer o ffurfiau y gall eu cymryd; y gofynion a’r drefn o
arolygu ac adrodd ar addoli ar y cyd ynghyd â rhai cwestiynau
cyffredin sy’n codi menwn perthynas ag addoli ar y
cyd.
|
|
|
|
Derbyniwyd y ddogfen uchod
gan y CYSAG fel dogfen diddorol a defnyddiol iawn, ac awgrymwyd bod
ysgolion cynradd ac uwchradd yn cael gwybod amdani. Sylwodd
Ymgynghorydd y Dyniaethau y gellir ei chylchredeg yn electroneg
gyda’r bwletin wythnosol i bob ysgol.
|
|
|
|
Penderfynwyd nodi
Arweiniad Atodol Estyn ar addoli ar y cyd mewn ysgolion anenwadol a
gofyn i Ymgynghorydd y Dyniaethau drefnu i’r arweiniad
gael ei gylchredeg i bob ysgol gynradd ac uwchradd yn y
sir.
|
|
|
|
|
|
|
|
Adroddodd y Pennaeth
Gwasanaeth (Addysg) am yr ohebiaeth ganlynol a
dderbyniwyd:
|
|
|
|
Ÿ
|
Llythyr oddiwrth RE Quest yn cynnig pecyn DVD am ddim i
ysgolion. Gofynnwyd am gymeradwyaeth y CYSAG i gylchredeg y deunydd
hwn ac fe gefnogwyd hynny gan aelodau’r CYSAG.
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Llythyr oddwrth Mr Gavin Craigen, Cymdeithas CYSAGau Cymru
a anfonwyd i bob corff CYSAG yn ymwneud â diffyg presenoldeb
o du cynrychiolwyr rhai cyrff CYSAGau yng nghyfarfod diwethaf y
Gymdeithas a gynhaliwyd yng Nghaerfyrddin ar 14 Mawrth, a hefyd
diffyg ymddiheuriadau am absenoldeb aelodau. Sylwodd y Pennaeth
Gwasanaeth (Addysg) nad oedd y llythyr yn berthnasol i Fôn am
fod dau o gynrychiolwyr CYSAG Môn (y Cadeirydd
a’r Is-Gadeirydd) wedi bod yn bresennol yn y cyfarfod yng
Nghaerfyrddin.
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Llythyr dyddiedig 18 Mehefin, 2008 oddi wrth Pennaeth
Coleg Addysg a Dysgu Gydol Oes Prifysgol Bangor ar y cyd â
Chyfarwyddwr Cwrs TAR Uwchradd AG Coleg y Drindod yn rhoi gwybod i
holl Ymgynghorwyr AG Awdurdodau Lleol yng Nghymru, Cadeiryddion
cyrff CYSAGau yng Nghymru, Clercod cyrff CYSAGau yng Nghymru ynghyd
â chyrff eraill gyda diddordeb y bydd Canolfan Genedlaethol
Addysg Grefyddol Cymru yn cael ei chefnogi gan Brifysgol Bangor a
chan Goleg y Drindod Caerfyrddin o hyn allan yn dilyn penderfyniad
gan Ymddiriedolaeth y Santes Fair i drosglwyddo ei nawdd o
Brifysgol Bangor i Sant Deiniol ym Mhenarlâg o 1 Awst, 2008.
Dywed y llythyr y bydd y Ganolfan Genedlaethol Addysg Grefyddol yn
parhau i gynnig yr amrediad o wasanaethau mae wedi dod yn
adnabyddus amdanynt; yn parhau i gyfranogi mewn panelau a
phwyllgorau ledled Cymru ac yn parhau i gyhoeddi Newyddlen AG, sef
y cylchgrawn sy’n cael ei gydnabod yn “brif ladmerydd
AG yng Nghymru.”
|
|
|
|
|
|
Rhoddodd Is-Gadeirydd y CYSAG a chynrychiolydd yr Eglwys
yng Nghymru ychydig o gefndir y mater uchod i aelodau’r
CYSAG, a phwysleisiwyd mai’r ystyriaeth bwysig yw
y bydd y Ganolfan Genedlaethol Addysg Grefyddol yn parhau i
wasanaethu’r gymuned ysgolion a’r gymuned Addysg
Grefyddol yn yr un modd ag y mae wedi gwneud yn y blynyddoedd a
fu.
|
|
|
|
|
Penderfynwyd
nodi’r gyfres ohebiaeth uchod.
|
|
11
|
CYFARFOD Y NESAF Y CYSAG
|
|
|
|
|
Nodwyd bod cyfarfod
nesaf y CYSAG wedi’i raglennu am 2 o’r gloch y prynhawn
ar ddydd Llun, 6 Hydref, 2008.
|
|
|
|
12
|
DYDDIADAU CYFARFODYDD CYMDEITHAS CYSAGau
CYMRU
|
|
|
|
|
Nodwyd bod
cyfarfodydd nesaf Cymdeithas CYSAGau Cymru i’w cynnal ar 7
Tachwedd, 2008 yn Sir Fynwy ac ar 13 Mawrth, 2009 yn Pen-y-bont ar
Ogwr.
|
|
|
|
|
|
|
|
Cynghorydd
E.G.Davies
|
|
Cadeirydd
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|